FRISOA. Xabier Salaberria 6/29-1/21
Erakusketa: FRISOA. Xabier Salaberria.
Oteiza Museoa: 2023ko ekainak 29 – 2024ko urtarrilak 21
Jorge Oteiza Fundazio Museoak eta Tabakalerak ekoitzi dute, Banco Sabadell Arte Bildumaren eta Artingenium bulegoaren lankidetzarekin.
Zabalgarri bat argitaratu da, Oier Etxeberriaren Devolver la pelota al juego testuarekin.
Oteiza Museoak FRISOA erakusketa hartuko du berean. Xabier Salaberria artistak (Donostia, 1969) sortutako proiektu horren abiapuntua Aita Donostiri omenaldia obra da, 1959an Jorge Oteiza eskultoreak Donostiako Banco Guipuzcoano banketxean jartzeko egindako harrizko horma-erliebea.
Frisoa, 2022. Altzairua, aluminioa eta zura. Ekoizpena: Banco Sabadell/Artingenium. Argazkia: Mikel Eskauriaza. Tabakalera/Oteiza Museoa erakusketa.
Esku-hartzea Xabier Salaberriak 2022tik 2023ra bitartean egindako 7 piezaz osatuta dago: eskulturak, argazki-instalazioak, ikus-entzunezko pieza bat eta 470 x 130 cm-ko friso handi bat dira. Lan horien bidez, Oteizak 1950eko hamarkadaren amaieran sortutako jatorrizko erliebera hurbildu nahi du, modu aske eta garaikide batean. Frisoa sortu baino urte batzuk lehenago, Aranzadi Zientzia Elkarteak José Gonzalo Zulaika y Arregi «Aita Donostia» musikagileari omenaldia egiteko eskatu zien Luis Vallet arkitektoari eta Oteizari. Enkargu horri erantzuteko, kapera bat eta hilarri bat sortu zituzten Agiñan, Lesakan dagoen izen bereko estazio megalitikoan. Han, historiaurreko zenbait elementu daude, esaterako, harrespilak, trikuharriak eta tumuluak. Proiektu horrekin lotuta sortu zen gaur egun Donostiako Sabadell Guipuzcoano finantza-erakundean dagoen frisoa eta, hain zuzen, Agiñako monumentu-multzoaren zenbait ezaugarri formal ditu.
Agiña (Frisoa seriekoa), 2021. 5 argazkiak100 x70 cm. Ekoizpena: BancoSabadell/Artingenium. Oteiza Museoaren erakusketa.
Kasu honetan, Salaberriak Oteizaren jatorrizko frisoaren berrirakurketa bat egin du, proportzio berak mantenduz. Horma-irudiaren atzealde berdeak eta gainjarritako objektuen konposizioak Ben Nicholsonen billar-jokoen antza dute. Aipatzekoa da artista horrekin partekatu zuela Oteizak 1957ko São Pauloko IV. Bienaleko palmaresa. Artistaren konposizio espazial eta geometrikoak Oteizak urte horietan jorratutako kezka eskultorikoetatik hurbil daude, jatorrizko frisoaren erliebe abstraktuetan ikus daitekeen moduan.
S.T (pinpon), 2022 Poliestirenoa, metala eta zura. Ekoizpena: BancoSabadell/Artingenium. Tabakalera/Oteiza Museoa erakusketa.
Bestalde, Oteizak arlo pedagogikoari ematen dion arreta argi eta garbi ikusten da Salaberriak diseinu industrialarekiko eta lan-tresnekiko duen interesean, baita espazioa ulertzeko duen moduan eta jolasarekiko duen atxikimenduan ere. Halaber, Oteizaren zenbait lanen izaera pedagogikoa azpimarratu nahi izan du. Frisoarekin batera, erakusketa honetan, proiektu honetako beste obrak ikus daitezke, baita ASKA pieza ere, zeina Oteizak 1986an Altzuzan eraiki zuen iturriaren hurbilketatik abiatzen den eta gaur egun Museoaren kanpoaldean ikus daitekeen. Era berean, I/K Frisoa seriea obra ikus daiteke erakusketan. Lan horretan, teknika modernoaren bidez forma nola eraikitzen den azaltzen da ikus-entzunezko bidez, eta nabarmentzen da prozesu eskultorikoak garai bakoitzean eskuragarri dagoen materialaren eta teknologiaren araberakoak izaten direla.
Frame De la serie Frisoa (I/K), 2011/2022. Bideoa 3 ’15’ ‘. Ekoizpena: Banco Sabadell/Artingenium. Kamera: Marion Cruza. Oteiza Museoaren erakusketa.
S.T (Alzuza), 2022. 2 argazkiak 100 x70 cm. Ekoizpena: Banco Sabadell/Artigenium. Oteiza Museoaren erakusketa.
Aska, 2023. Altzairua eta igeltsua. Banco Sabadell – Artingenium-ek ekoiztua. Oteiza Museoaren erakusketa.
Alzuzako iturria, 1986 Jorge Oteiza.
Oteiza Fundazioak eta Tabakalerak antolatu dute erakusketa; hain justu, azken erakunde horretan egin zen, duela hilabete batzuk, Banco Sabadell Arte Bildumaren eta Artingenium bulegoaren lankidetzari esker, proiektu honen lehen erakusketa. Erakusketarekin batera, poster zabalgarri bat argitaratu da, Tabakalerako Programa Publikoen eta Komisariotzaren arduradun Oier Etxeberria artistak idatzitako Devolver la pelota al juego testuarekin.
Xabier Salaberria Donostian bizi da eta han egiten du lan. Haren prestakuntza-aldia Arteleku Arte Zentroarekin lotuta dago. Han, 1998an, Txomin Badiolak eta Angel Badosek emandako tailerrean hartu zuen parte, baita Peio Irazuk urte berean emandakoan ere. Denboran zehar mantendu zuen topaketarako eta eztabaidarako gune hori bere lantoki eta erreferentzia-gune gisa. Egoitza-programa ugaritan parte hartu duenez, atzerrian denboraldi luzeak igaro ditu eta horrek ikusgarritasun handia eman dio haren lanari. Gainera, Peio Agirre, Chus Martínez, Lars Bang Larsen, Catalina Lozano eta Beatriz Herráez komisario izan dituzten proiektuetan parte hartu du, besteak beste. Hona hemen haren erakusketarik azpimarragarrienak: Infraestructura, CA2M, Madril (2023); Frisoa, Tabakalera, Donostia / Oteiza Museoa, Altzuza (2022-2023). Una exposición sin Arquitectura, Artium Museoa, Gasteiz (2021).; r de radio, CarrerasMugica, Bilbo (2020); Ganar Perdiendo, CentroCentro, Madril (2019); Restos materiales, obstáculos y herramientas, São Pauloko 32. Bienala (2016); Can-ni-faire, CarrerasMugica (2016); Proceso y Método. (A.T.M.O.T.W.) Xabier Salaberria, Guggenheim, Bilbo (2013); The Society Without Qualities, Tensta Konsthall, Stockholm (2013) o Inkontziente-Kontziente (Scenario1 about Europe), GFZK, Leipzig 2011.
Jorge Oteiza. Aita Donostiri omenaldia, 1959. Zizelkadura harri mota ezberdinetan. 140 x 900 cm. BancoSabadell arte bilduma, Donostia.
Jarduera osagarriak
─── Aita Donostiri monumentua bisitatzea Agiñan
Uztailak 1, larunbata.12:00etan
Jorge Oteizak eta Luis Valletek Aita Donostiri monumentua izeneko esku-hartzea egin zuten 1959an Agiñako mendian. José Zulaica y Arregui «Aita Donostia» musikagilearen (1886-1956) omenez egindako multzoa Jorge Oteizaren eskultura batek eta Luis Valletek diseinatutako kapera batek osatzen dute. Oteizak eskulturekin esperimentatu zueneko amaierako fasearen berezkoak diren zenbait elementu aurki daitezke obra horretan, eta proiektu aitzindaria da paisaian artistikoki esku hartzeari dagokionez.
Bisitaldian, monumentua ikusiko da, baita haren ingurune naturala ere, zeinetan historiaurreko harrespil eta tumulu ugari aurki daitezkeen.
Izen-ematea: recepcion@museooteiza.org / 948332074.
Arropa eta oinetako erosoak janztea gomendatzen da.
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
─── Eskultura arteko jolasa. Udalekua
2023ko abuztuak 21-25.
FRISOA Xabier Salaberriak egindako esku-hartze artistikoa da, eta abiapuntutzat hartzen du Aita Donostiri omenaldia (1959), hots, Jorge Oteizak Donostiako Banco Guipuzcoano banketxearentzat egindako erliebea.
Salaberriak Ben Nicholsonen billar-jokoekin lotutako elementu batzuk txertatu ditu esku-hartze horretan. Jolasaren presentzia oinarri hartuta, parte-hartzaile bakoitzak Oteiza Museoan ikusgai dauden eskultura batzuetatik abiatuta egingo du lan, eskulturok jostailu edo mahai-joko bihurtzeko.
Prozesuan, sortutako proposamenak probatu eta garatuko ditugu, askotariko lengoaia artistikoak erabilita: marrazketa, soinu-adierazpena eta eraikuntza eskultorikoa, besteak beste.
5-11 urte arteko haurrak. Bi hizkuntzatan, euskaraz eta gaztelaniaz. Gehienez ere 10 parte-hartzaileko taldea. Prezioa: 90 € asteko. Izen-ematea recepcion@museooteiza.org helbidean.
Laguntzaileak
